Cidade e frente de água. Papel articulador do espaço público

Author

Martins Ochoa de Castro, Ana Rita

Director

Remesar, Antoni

Costa, João Pedro

Date of defense

2011-12-16

Legal Deposit

B. 2913-2012

Pages

417 p.



Abstract

A presente investigação consiste no estudo da relação entre a cidade e a frente de água, a partir do caso de Lisboa e através das estruturas urbanas que ligam estas duas realidades, denominadas, neste contexto, como estruturas de articulação com a frente de água. O trabalho tem como ponto de partida a identificação de um sistema territorial subjacente à malha urbana: a estrutura em pente, constituída por duas lógicas morfologicamente distintas mas interligadas: a lógica horizontal (eixos urbanos paralelos à frente de água) e a lógica vertical (eixos urbanos transversais à frente de água). Neste sistema, o espaço público desempenha um importante papel, pelas suas propriedades articuladoras e pela forma como permite relacionar – física mas também visualmente – a cidade interior com a sua frente de água. Este é também um sistema simbólico; as diferentes formas de relação física e visual estão ligadas a um factor fundamental: a presença de arte pública nas estruturas de articulação. Assumimos como base fundamental o contacto com o território e a observação directa do espaço, pois apenas desta forma consideramos ser possível compreender as realidades urbanas nas suas múltiplas dimensões. Mediante esta opção metodológica, a articulação com a frente de água é interpretada a partir de diferentes vertentes. A investigação recai primeiramente nas características morfológicas dos eixos transversais de articulação, debruçando-se depois na forma como essas mesmas características determinam aspectos relacionados com o uso do espaço, tais como a visualização da frente de água ou algumas particularidades dos percursos pedonais de acesso. Finalmente, a investigação centra-se na relação entre a arte pública e as estruturas de articulação, procurando compreender – como questão de fundo – a forma como a arte pública e a sua colocação são encaradas, na cidade de Lisboa e se o entendimento que defendemos neste trabalho – de arte pública integrada no seu contexto e não como objecto estético isolado – é ou não aplicado no espaço público. Palavras-chave: frente de água, espaço público, arte pública


This research consists on understanding the relashionship between the inner city and the waterfront, based on the case of Lisbon, by means of the urban structures that link these two realities, called structures of articulation with the waterfront. The starting point is the identification of a territorial system underlying the urban structure: the comb structure, consisting of two logics, morphologically different but interconnected: the horizontal logic (urban axes parallel to the waterfront) and the vertical logic (urban axes transverse to the waterfront). In this system, the public space plays an important role, because of its articulating properties and of the way it physically and visually allows the connection with the waterfront. This is also a symbolic system. The different ways of physical and visual connection are related with one key factor: the presence of public art in the structures of articulation. Because we consider that the better way to understand the urban reality in its multiple dimensions is the contact with the territory and the site observation, we assume it as the main basis of the research. With this methodological approach, the articulation with the waterfront is interpreted according to different aspects. First, the research focuses on the morphological characteristics of the transverse axes. Then, it inquiries on how those characteristics define the use of the space, in aspects such as the visibility of the waterfront, or the speed in the pedestrian access routes. Finally, the research focuses on the relationship between public art and the structures of articulation, trying to understand – as an underlying question – how public art and its placement are seen in Lisbon and if the understanding that we stand for – of public art integrated into its urban context rather than as an isolated aesthetic object – is present or not in public space.

Keywords

Frente marítimo; Front marítim; Espacio público; Espai públic; Arte público; Art públic; Waterfront; Public space; Public art

Subjects

71 - Physical planning. Regional, town and country planning. Landscapes, parks, gardens

Knowledge Area

Ciències Humanes i Socials

Documents

01.ARMOC_VOLUME_1.pdf

13.38Mb

02.ARMOC_VOLUME_2.pdf

29.62Mb

03.ARMOC_RESUMEN_CASTELLANO.pdf

525.2Kb

 

Rights

ADVERTIMENT. L'accés als continguts d'aquesta tesi doctoral i la seva utilització ha de respectar els drets de la persona autora. Pot ser utilitzada per a consulta o estudi personal, així com en activitats o materials d'investigació i docència en els termes establerts a l'art. 32 del Text Refós de la Llei de Propietat Intel·lectual (RDL 1/1996). Per altres utilitzacions es requereix l'autorització prèvia i expressa de la persona autora. En qualsevol cas, en la utilització dels seus continguts caldrà indicar de forma clara el nom i cognoms de la persona autora i el títol de la tesi doctoral. No s'autoritza la seva reproducció o altres formes d'explotació efectuades amb finalitats de lucre ni la seva comunicació pública des d'un lloc aliè al servei TDX. Tampoc s'autoritza la presentació del seu contingut en una finestra o marc aliè a TDX (framing). Aquesta reserva de drets afecta tant als continguts de la tesi com als seus resums i índexs.

This item appears in the following Collection(s)