Ocurrencia y estimación de la exposición humana a aflatoxina M1 en muestras de leche procedentes de Monterrey (México)

Author

Quevedo Garza, Patricia Amanda

Director

Trujillo Mesa, Antonio José

Cantú Martínez, Pedro César

Date of defense

2014-09-26

ISBN

9788449047954

Legal Deposit

B-8058-2015

Pages

197 p.



Department/Institute

Universitat Autònoma de Barcelona. Departament de Ciència Animal i dels Aliments

Abstract

La leche y los productos lácteos son alimentos con un alto valor nutritivo pero también susceptibles de contaminación y principales vehículos de introducción de aflatoxina M1 (AFM1) en la dieta, ya que no es destruida por los tratamientos convencionales térmicos de pasteurización o esterilización usados en la industria láctea para higienizar estos productos, y así puede estar presente en yogurt, queso, leche deshidratada y otros productos lácteos. La International Agency for Research on Cancer (IARC) de la OMS, ha categorizado la AFM1 como carcinogénica y tóxica para humanos en el Grupo 1. En este trabajo se analizó la presencia de AFM1 en leche y productos de base láctea comercializados en el área metropolitana de Monterrey, N.L., México, y se evaluaó el consumo de estos productos susceptibles de contaminación por AFM1 en la población por grupos de edad, así como el índice de riesgo carcinogénico. En el primer muestreo se analizaron 84 muestras por la técnica ELISA, de las cuales 20 fueron leche pasteurizada y 64 con proceso térmico UHT, de las cuales 48 fueron leches con presencia de grasa butírica y 16 producto lácteo con presencia de grasa vegetal. Las leches pasteurizadas presentaron un 100% de presencia de AFM1, con una media de 0,39 μg/L y un 20% de las muestras por encima de lo que establece la NOM-243-SSA1-2010 (0,5 μg/L), mientras que de los productos UHT, todas mostraron presencia de AFM1, siendo la leche que contiene grasa butírica la que en promedio se encontró dentro de la NOM con 0,45 μg/L y un 38% de las muestras sobre el límite marcado por la NOM, mientras que el producto lácteo mostró un promedio de 0,66 μg/L y un 69% de las muestras por encima de lo que establece la NOM. En el segundo muestreo se analizaron 162 muestras de leche, incluyendo leche bronca (n = 51), fórmula infantil (n = 55), leche deshidratada (n = 15) y leche y producto lácteo UHT (n = 41), colectadas en supermercados y analizadas por extracción en columnas de inmunoafinidad con anticuerpos monoclonales y cuantificadas mediante HPLC con detector de fluorescencia. Con el objetivo de determinar la ingesta promedio diaria de AFM1 por grupos de edad y poder establecer el índice de riesgo carcinogénico se utilizó la encuesta ENSANUT-2012 correspondiente a Nuevo León, aplicando la fórmula descrita por Kuiper-Goodman (1994). De las 51 muestras de leche bronca analizadas, 16 de éstas resultaron positivas (31%), obteniéndose 2 muestras (4%) por encima del límite máximo que establece la NOM y una media de 0,07 μg/kg. De las 55 fórmulas infantiles analizadas, 11 de éstas mostraron resultados positivos a la presencia de AFM1, mostrando todas valores por encima de lo que establece el Códex Alimentarius (0,025 μg/kg) y una media de 0,04 μg/kg. De las 15 muestras de productos deshidratados, 12 fueron leche (con grasa butírica) y 3 producto lácteo (con grasa vegetal), con una media de 0,13 μg/L y 10 de éstas tuvieron presencia de AFM1. De las 41 muestras UHT, 27 fueron leche y 14 producto lácteo, con una media de 0,30 μg/L y 26,8% de las muestras con niveles de AFM1 por encima de lo establecido por la NOM. Según los datos obtenidos de la ingesta promedio diaria de AFM1 por grupos de edad, se observó que los niños de edades comprendidas entre recién nacidos y edad escolar (0 - 11 años) fue el grupo poblacional que presentó los niveles más elevados de ingesta de AFM1, ya que en este grupo se encuentran los lactantes cuya principal dieta hasta los 6 meses es a base de leche materna o bien leches maternizadas, presentando niveles de ingesta de AFM1 (4,40 ng/kg PCP/día) por encima del límite de índice de riesgo carcinogénico (2 ng/kg PCP/día). Aunque en la población pre-escolar y escolar se modifica la frecuencia, el tipo y el consumo de leche y productos lácteos, el peso corporal todavía no es suficientemente alto para revertir los valores de ingesta promedio diaria de AFM1 presentando niveles elevados de riesgo carcinogénico (5,01 ng/kg PCP/día). Al disminuir la ingesta de leche y productos lácteos por la población adolescente, adulta y adulta mayor y al relacionar esta ingesta con el peso corporal, la ingesta promedio diaria de AFM1 (0,68 ng/kg PCP/día) se encontró por debajo del índice de riesgo carcinogénico, no representando riesgo a este respecto.


Milk and dairy products are foods with a high nutritional value but also susceptible to contamination and main vehicle entry of aflatoxin M1 (AFM1) in the diet because it is not destroyed by the conventional thermal treatments such as sterilization or pasteurization usually used in the dairy industry to sanitize these products, and thus may be present in yogurt, cheese, dried milk and other dairy products. The International Agency for Research on Cancer (IARC) of WHO has categorized the AFM1 as carcinogenic and toxic to humans in Group 1. This paper analyzed the presence of AFM1 in milk and milk-based products marketed in the metropolitan area of Monterrey, NL, Mexico, and the consumption of these products, which are susceptible to contamination by AFM1 was evaluated in the population by age group and as the index of carcinogenic risk. In the first sampling, 84 samples were analyzed by ELISA, of which 20 were pasteurized milks and 66 were UHT-treated products, including 48 milks containing butyric fat and 16 milk products containing vegetable fat. The pasteurized milks showed 100% presence of AFM1, with an average of 0.39 μg/L and 20% of the samples above the provisions of the NOM-243-SSA1-2010 (0,5 μg/L), while UHT products, all showed the presence of AFM1, with milk containing butyric fat which on average were within the NOM with 0.45 μg/L and 38% of the samples above the limit set by the NOM, while the dairy product showed an average of 0.66 μg/L and 69% of the samples above the provisions of the NOM. In the second sampling, 162 milk samples were analyzed, including raw milk (n = 51), infant formula (n = 55), milk powder (n = 15) and UHT-treated products (n = 41), collected from supermarkets and analyzed by extraction in immunoaffinity columns containing monoclonal antibodies, and quantified by HPLC with fluorescence detection. In order to determine the average daily intake of AFM1 by age group and to establish the carcinogenic risk index, ENSANUT corresponding 2012 survey was used to Nuevo León, applying the formula described by Kuiper-Goodman (1994). Among the 51 raw milk samples analyzed, 16 were positive (31%), obtaining 2 samples (4%) above the maximum limit established by the NOM and an average of 0.07 μg/kg. Among the 55 infant formulas analyzed, 11 were positive for the presence of AFM1, showing all values above that established by the Codex Alimentarius (0.025 μg/kg) and a mean of 0.04 μg/kg. Among the 15 dehydrated samples, 12 were milk (milk fat) and 3 milk products (vegetable fat), with an average of 0.13 μg/L and 10 had presence of AFM1. Among the 41 UHT samples 27 were milk and 14 dairy product, with a mean of 0,30 μg/L and 26,8% of samples above the AFM1 levels established by the NOM. According to the data of the average daily intake of AFM1 by age group, it was observed that children aged between newborn and school age (0 - 11 years) was the population group that had the highest intake levels of AFM1, since in this group of infants whose main diet is up to 6 months is breast milk or milk-based infant formula presented AFM1 intake levels of 4.40 ng/kg PCP/day over the limit carcinogenic risk index (2 ng/kg PCP/day). Although the pre-school and school population the frequency, type and consumption of milk and milk products is changed, the body weight is not yet high enough to reverse the values of average daily intake of AFM1 presenting high levels of carcinogenic risk (5.01 ng/kg PCP/day). By reducing the intake of milk and dairy products by the adolescent, adult and older adult population and to relate this intake to body weight, average daily intake of AFM1 (0.68 ng/kg PCP/day) was below the carcinogenic risk index, and representing no risk in this regard.

Keywords

Aflatoxina M1; Aflotoxina M1; Aflotoxin M1; Llet; Leche; Milk; Exposició humana; Exposición humana; Human exposure

Subjects

619 - Veterinary science

Knowledge Area

Ciències de la Salut

Documents

paqg1de1.pdf

5.483Mb

 

Rights

ADVERTIMENT. L'accés als continguts d'aquesta tesi doctoral i la seva utilització ha de respectar els drets de la persona autora. Pot ser utilitzada per a consulta o estudi personal, així com en activitats o materials d'investigació i docència en els termes establerts a l'art. 32 del Text Refós de la Llei de Propietat Intel·lectual (RDL 1/1996). Per altres utilitzacions es requereix l'autorització prèvia i expressa de la persona autora. En qualsevol cas, en la utilització dels seus continguts caldrà indicar de forma clara el nom i cognoms de la persona autora i el títol de la tesi doctoral. No s'autoritza la seva reproducció o altres formes d'explotació efectuades amb finalitats de lucre ni la seva comunicació pública des d'un lloc aliè al servei TDX. Tampoc s'autoritza la presentació del seu contingut en una finestra o marc aliè a TDX (framing). Aquesta reserva de drets afecta tant als continguts de la tesi com als seus resums i índexs.

This item appears in the following Collection(s)