Alteraciones del metabolismo fosfocálcico y óseo en cáncer de próstata bajo supresión androgénica: Utilidad de los marcadores de recambio óseo para diagnóstico de osteoporosis

Author

Martínez Cuenca, Esther

Director

Morote Robles, Juan

Armengol carrasco, Manuel

Date of defense

2012-07-27

ISBN

9788449036156

Pages

176 p.



Department/Institute

Universitat Autònoma de Barcelona. Departament de Cirurgia

Abstract

Introducción: El cáncer de próstata supone unos de los tres cánceres más frecuentes en incidencia y causa de mortalidad en los países desarrollados. La supresión de los andrógenos se ha utilizado para tratar los síntomas y reducir las metástasis. No obstante, este tratamiento provoca también efectos secundarios como son la disminución de la densidad mineral ósea y como consecuencia el aumento del riesgo de fracturas. Nuestros objetivos son: determinar la prevalencia de osteoporosis en pacientes con cáncer de próstata y supresión androgénica; valorar en estos pacientes el metabolismo fosfocálcico mediante la determinación analítica en sangre de calcio, fósforo, vitamina D3 y PTH y en orina de calcio y fósforo, en función de la supresión androgénica y de la densitometría ósea; analizar el comportamiento de los marcadores de recambio óseo fosfatasa alcalina total, fosfatasa alcalina ósea y fosfatasa ácida tartrato resistente en sangre y deoxipiridolina y telopéptido N-terminal en orina en función de la supresión androgénica y del diagnóstico densitométrico; por último determinar la eficacia de estos marcadores para diagnóstico de osteoporosis y valorar si alguno de ellos permite sustituir a la densitometría. Material y métodos: se trata de un estudio transversal realizado en 548 pacientes diagnosticados de cáncer de próstata y controlados en el servicio de urología del Hospital Vall d´Hebrón. Medimos la densidad mineral ósea mediante absorciometría dual de rayos-X usando un densitómetro Lunar DXP IQ-4977. Para el análisis estadístico se utilizaron la prueba de U de Mann-Whitney, el análisis de la varianza, regresión logística binaria y curvas ROC. Resultados: La prevalencia global de osteoporosis fue del 38.9%, observándose un aumento en la prevalencia de osteoporosis conforme avanzaban el tiempo con supresión androgénica llegando al 86.7% a los 10 años. Los pacientes bajo supresión androgénica sólo muestran alteraciones a nivel de fósforo sérico, con valores más elevados, y a nivel de vitamina D3 y PTH con valores inferiores al grupo sin tratamiento. El metabolismo fosfocálcico se mantiene estable independientemente del diagnóstico densitométrico. Los marcadores de recambio óseo, excepto la fosfatasa alcalina total, presentan niveles más elevados en el grupo con supresión androgénica. Así mismo los marcadores tienden a elevarse de manera proporcional a la pérdida de masa ósea. La fosfatasa alcalina ósea presentaba la mayor área bajo la curva, sin embargo no resultó útil para diagnóstico de osteoporosis. Conclusión: Ninguno de los marcadores de recambio óseo analizados ha demostrado eficacia suficiente en el diagnóstico de la pérdida de masa ósea como para poder sustituir a la densitometría ósea.


Introduction: Prostate cancer is one of the three most common cancers in incidence and cause of death in developed countries. Androgen deprivation has been used to treat symptoms and reduce metastases. However this treatment also causes side effects such as low bone mineral density and as a result increases the risk of fractures. The aims are: to determine the prevalence of osteoporosis in patients with prostate cancer and androgen deprivation; to assess in these patients phosphocalcic metabolism by measurement of serum concentration of calcium, phosphorus, vitamin D3 and PTH, and urine concentration of calcium and phosphorus, depending on androgen deprivation and bone mineral density; to analyze the behaviour of bone turnover markers, total alkaline phosphatase, bone alkaline phosphatase and tartrate-resistant acid phosphatase in serum and deoxypyridinoline and N-telopeptide in urine depending on androgen deprivation and bone mineral density; finally to determine the effectiveness of these markers for diagnosis of osteoporosis and assess whether any of them can replace bone densitometry. Material and methods: this is a cross-sectional study in 548 patients with prostate cancer, controlled in the urology department at Hospital Vall d´Hebron. We measured bone mineral density by dual X-ray absortiometry using a densitometer Lunar DXP IQ-4977. For statistical analysis we used the U Mann-Whitney test, analysis of variance, binary logistic regression and ROC curves. Results: The overall prevalence of osteoporosis was 38.9%, with increase in the prevalence of osteoporosis as they advanced with androgen deprivation reaching 86.7% at 10 years. Patients on androgen deprivation only show alterations in serum phosphorus (higher levels than untreated), and vitamin D and PTH (lower levels than untreated). Phosphocalcic metabolism remains stable regardless of the densitometric diagnosis. Bone turnover markers, except total alkaline phosphatase, had higher levels in the androgen suppression group. Also markers tend to rise in proportion to the loss of bone mass. Bone alkaline phosphatase showed the highest area under the curve, however was not useful for diagnosis of osteoporosis. Conclusion: None of the analyzed bone turnover markers has been proven effective enough in the diagnosis of bone loss to be able to replace bone densitometry.

Keywords

Cáncer de próstata; Supresión androgénica; Osteoporosis

Subjects

616.6 - Pathology of the urogenital system. Urinary and sexual (genital) complaints. Urology

Knowledge Area

Ciències de la Salut

Documents

emc1de1.pdf

3.065Mb

 

Rights

ADVERTIMENT. L'accés als continguts d'aquesta tesi doctoral i la seva utilització ha de respectar els drets de la persona autora. Pot ser utilitzada per a consulta o estudi personal, així com en activitats o materials d'investigació i docència en els termes establerts a l'art. 32 del Text Refós de la Llei de Propietat Intel·lectual (RDL 1/1996). Per altres utilitzacions es requereix l'autorització prèvia i expressa de la persona autora. En qualsevol cas, en la utilització dels seus continguts caldrà indicar de forma clara el nom i cognoms de la persona autora i el títol de la tesi doctoral. No s'autoritza la seva reproducció o altres formes d'explotació efectuades amb finalitats de lucre ni la seva comunicació pública des d'un lloc aliè al servei TDX. Tampoc s'autoritza la presentació del seu contingut en una finestra o marc aliè a TDX (framing). Aquesta reserva de drets afecta tant als continguts de la tesi com als seus resums i índexs.

This item appears in the following Collection(s)