São Paulo, ciudad de ciudades: de los proyectos de vivienda pública a los sistemas urbanos residenciales de interés social

Author

Van Sluys, Christine

Director

Muxí Martínez, Zaida

Date of defense

2022-09-12

Pages

477 p.



Department/Institute

Universitat Politècnica de Catalunya. Departament d'Urbanisme i Ordenació del Territori

Doctorate programs

Urbanisme

Abstract

The subject of this doctoral thesis is the production of social housing in Brazil, studied from the diverse legacy built specifically in the city of São Paulo over the last hundred years. The main objective of this thesis is to highlight the potential of the social housing project as a tool for the construction of the city, through the elaboration of a critical panorama, with theoretical and project foundations that allow the identification of specific processes and currents of thought. The thesis is organized into two dialogic parts. Part I is structured in six chronologically ordered periods and proposes a panoramic view from the modern movement, through the trivialization of rationalization processes and the impoverishment of programmatic, morphological, and typological thinking, the financialization of social housing projects, to the conformation of new systems of social management, project conception and spatial organization that make up the alternatives proposed in the 21st century. Likewise, relationships are woven between the urban growth process of São Paulo and the dominant mode of social housing production, which is analyzed through urban plans, housing programs, and urban-residential projects carried out in each period. This study made it possible to determine currents of thought that organize the second part of the thesis. Thus, in Part II, we move from the chronological structure initially proposed to a conceptual classification that allows us to analyze in an analogous way the impact caused by different ways of conceiving and producing the social housing project, understood as a city project. The proposed method allows for an integrated understanding of public practices in the urban and housing sphere to classify, compare and evaluate, through the different social housing projects, the results produced at the scales of the city, the eighborhood, the residential building, and the housing unit. According to the five identified currents of thought, ten projects are analyzed and organized in pairs. The case studies are systematized according to the same parameters and criteria of graphic representation in their different scales, allowing the comparative analysis among them and determining the existence of a project culture.


El tema de la presente tesis doctoral es la producción de vivienda social en Brasil, estudiada a partir del diverso legado construido específicamente en la ciudad de São Paulo durante los últimos cien años. El objetivo principal de esta tesis es poner en valor la potencialidad del proyecto de vivienda social como herramienta de construcción de ciudad, mediante la elaboración de un panorama crítico, con fundamento teórico y proyectual, que permita identificar procesos y corrientes de pensamiento específicos. La tesis se organiza en dos partes dialógicas. La Parte I se estructura en seis períodos ordenados cronológicamente, y se propone una visión panorámica desde el movimiento moderno, pasando por la banalización de los procesos de racionalización y empobrecimiento del pensamiento programático, morfológico y tipológico, la financiarización de los proyectos de vivienda social, hasta la conformación de nuevos sistemas de gestión social, concepción proyectual y organización espacial que conforman las alternativas propuestas en el siglo XXI. Asimismo, se tejen relaciones entre el proceso de crecimiento urbano de São Paulo y el modo de producción dominante de la vivienda social, que se analizan a través de los planes urbanos, programas habitacionales y proyectos urbano-residenciales realizados en cada período. Este estudio permitió determinar corrientes de pensamiento que organizan la segunda parte de la tesis. Así, en la Parte II, se pasa de la estructura cronológica inicialmente propuesta a una clasificación conceptual que permite analizar de manera análoga el impacto provocado por diferentes formas de concebir y producir el proyecto de vivienda social entendido a la vez como proyecto de ciudad. El método propuesto permite entender de manera integrada las prácticas públicas en el ámbito urbano y habitacional, para luego clasificar, comparar y valorar, mediante los diferentes proyectos de vivienda social, los resultados producidos en las escalas de la ciudad, del barrio, del edificio residencial y de la unidad de vivienda. Se analizan diez proyectos organizados de dos en dos, de acuerdo con las cinco corrientes de pensamiento identificadas. Se sistematizan los casos de estudio según los mismos parámetros y criterios de representación gráfica en sus diferentes escalas, lo cual permite el análisis comparado entre ellos, así como determinar la existencia de una cultura de proyecto


O tema desta tese de doutorado é a produção de habitação social no Brasil, estudada a partir do diverso legado construído especificamente na cidade de São Paulo durante os últimos cem anos. O principal objetivo desta tese é valorizar o potencial do projeto de habitação social como ferramenta de construção da cidade, através da elaboração de um panorama crítico, com fundamentação teórica e projetual, que permita identificar processos e correntes de pensamento específicos. A tese está organizada em duas partes dialógicas. A Parte I está estruturada em seis períodos dispostos cronologicamente, e propõe-se uma visão panorâmica desde o movimento moderno, passando pela banalização dos processos de racionalização e empobrecimento do pensamento programático, morfológico e tipológico, a financeirização dos projetos de habitação social, até a formação de novos sistemas de gestão social, concepção de projetos e organização espacial que compõem as alternativas propostas no século XXI. Da mesma forma, são tecidas relações entre o processo de crescimento urbano paulista e o modo dominante de produção da habitação social, que são analisadas por meio de planos urbanísticos, programas habitacionais e projetos urbano-residenciais realizados em cada período. Este estudo permitiu determinar as correntes de pensamento que organizam a segunda parte da tese. Assim, na Parte II, passamos da estrutura cronológica inicialmente proposta à uma classificação conceitual que permite uma análise análoga do impacto causado pelas diferentes formas de conceber e produzir o projeto de habitação social, entendido ao mesmo tempo como projeto de cidade. O método proposto permite uma compreensão integrada das práticas públicas nas esferas urbana e habitacional, para então classificar, comparar e avaliar, por meio dos diferentes projetos de habitação social, os resultados produzidos nas escalas da cidade, do bairro, do edifício residencial e da unidade habitacional. Dez projetos organizados dois a dois são analisados, de acordo com as cinco correntes de pensamento identificadas. Os estudos de caso são sistematizados de acordo com os mesmos parâmetros e critérios de representação gráfica em suas diferentes escalas, o que permite a análise comparativa entre eles, além de determinar a existência de uma cultura de projeto

Keywords

Planificación urbana; Urbanismo inclusivo; Políticas públicas de vivienda; Vivienda social; Vivienda colectiva; Vida cotidiana; Urban planning; Inclusive urbanism; Public housing policies; Collective housing

Subjects

71 - Physical planning. Regional, town and country planning. Landscapes, parks, gardens; 72 - Architecture

Knowledge Area

Àrees temàtiques de la UPC::Urbanisme

Documents

TCvS1de3.pdf

139.3Mb

TCvS2de3.pdf

167.6Mb

TCvS3de3.pdf

58.35Mb

 

Rights

L'accés als continguts d'aquesta tesi queda condicionat a l'acceptació de les condicions d'ús establertes per la següent llicència Creative Commons: http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/
L'accés als continguts d'aquesta tesi queda condicionat a l'acceptació de les condicions d'ús establertes per la següent llicència Creative Commons: http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/

This item appears in the following Collection(s)