Prevalencia de hemorragias retinianas en convulsiones, episodios aparentemente letales y tos pertusoide.Su importancia en el diagnóstico diferencial del maltrato infantil

Author

Curcoy Barcenilla, Ana Isabel

Director

Pou Fernández, Jordi

Date of defense

2009-06-19

ISBN

9788469316870

Legal Deposit

B.20781-2010



Department/Institute

Universitat de Barcelona. Departament d'Obstetrícia i Ginecologia, Pediatria i Radiologia i Medicina Física

Abstract

Las hemorragias retinianas en los lactantes han sido durante mucho tiempo uno de los signos de maltrato, en concreto, del síndrome del niño zarandeado, considerado prácticamente patognomónico de esta enfermedad. Sin embargo, en los últimos años existe una fuerte controversia acerca de otras posibles causas. Teóricamente las convulsiones, apneas, accesos de tos o cualquier otro desencadenante de una maniobra de Valsalva tienen como consecuencia un aumento de la presión venosa central, que se acompaña de un aumento repentino de la presión venosa de la retina y podrían producir hemorragias retinianas.<br/><br/>HIPÓTESIS DE TRABAJO: Ni las convulsiones, ni las crisis de tos, ni los episodios aparentemente letales ocasionan hemorragias retinianas. Por tanto, su hallazgo debe relacionarse con maltrato, y obliga a proseguir el estudio para realizar el diagnóstico diferencial.<br/><br/>OBJETIVOS: Conocer la prevalencia y las circunstancias que rodean al episodio de hemorragias retinianas en niños ingresados por convulsiones, episodio aparentemente letal y tos ferina.<br/>Valorar si la presencia de hemorragias retinianas puede considerarse un marcador clínico de maltrato físico en niños menores de dos años que consultan por convulsión, episodio aparentemente letal o crisis de tos pertusoide.<br/>Determinar si es necesario realizar un fondo de ojo para descartar maltrato en menores de dos años que consultan por convulsión, episodio aparentemente letal o crisis de tos pertusoide.<br/><br/>PACIENTES Y MÉTODO: Estudio de transversal exploratiorio para valorar la presencia de hemorragias retinianas en niños menores de 2 años, previamente sanos, ingresados por primera convulsión, episodio aparentemente letal o accesos de tos pertusoide. Posteriormente se compara su prevalencia con la de un grupo histórico de niños maltratados. <br/><br/>RESULTADOS: Se diagnosticaron dos casos de hemorragias retinianas en niños que habían consultado por convulsión, ambos correspondieron a niños víctimas de maltrato. En ningún otro de los 352 niños restantes se objetivaron hemorragias retinianas en el fondo de ojo.<br/><br/>CONCLUSIONES: En la muestra de 352 niños ingresados por convulsiones, episodios aparentemente letales y accesos de tos pertusoide no se encontraron hemorragias retinianas causadas por estos motivos de consulta. La aplicación del .protocolo de maltrato llevó al diagnóstico final del Síndrome del Niño Zarandeado en 2 casos que presentaban hemorragia retiniana. <br/>La presencia de hemorragias retinianas en un niño menor de dos años que ha presentado una convulsión, un episodio aparentemente letal o accesos de tos pertusoide obliga a la investigación para descartar maltrato físico ya que estos motivos de consulta no pueden catalogarse a priori como causa de las hemorragias retinianas. <br/>Las convulsiones sin causa clara y los episodios aparentemente letales idiopáticos deben ser susceptibles de realización de fondo de ojo para descartar hemorragias retinianas. Su hallazgo, debe desencadenar otros estudios con el fin de descartar maltrato infantil. En nuestro estudio no hemos encontrado ningún niño con tos pertusoide y hemorragia retiniana por lo que no consideramos necesaria la realización de un fondo de ojo en estos niños.


<i>DOCTORAL THESIS TITLE:<br/><br/>"Prevalence of retinal haemorrhages in convulsions, apparent life-threatening events and whooping cough. Their importance in the differential diagnosis of child maltreatment"<br/><br/>AUTHOR:<br/><br/>Ana Isabel Curcoy Barcenilla<br/><br/>SUMMARY:<br/><br/>INTRODUCTION: Retinal haemorrhages (RH) are among the most common findings of shaken baby syndrome but may be associated with accidental head trauma as well as a variety of systemic illnesses. Theoretically, convulsions, apparent life-threatening events and whooping cough may cause retinal haemorrhages due to sudden rise in retinal venous pressure, following an increase in central venous pressure secondary to a rise intrathoracic pressure. <br/><br/>OBJECTIVES: <br/><br/>In children under two:<br/><br/>a. To determine the prevalence of retinal haemorrhages in infants admitted to hospital with convulsions, apparent life-threatening events and whooping cough.<br/><br/>b. To assess whether the presence of retinal haemorrhages can be considered a clinical marker of physical abuse in children with convulsions, apparent life-threatening events and whooping cough.<br/><br/>c. To ascertain whether infants admitted to hospital with convulsions, apparent life-threatening events and whooping cough have to be subjected to a funduscopic examination in order to rule out maltreatment. <br/> <br/>MATERIALS AND METHODS: Transversal study to assess the presence of retinal haemorrhages in children under 2 years previously healthy infants admitted with first convulsions, apparent life-threatening events and whooping cough. Then compare their prevalence with a historical group of abused children. <br/><br/>RESULTS: We diagnosed two cases of retinal haemorrhages in children who had admitted for convulsion, both children were diagnosed as being abused. No retinal haemorrhages were found in any other 352 children studied.<br/> <br/>CONCLUSIONS:<br/><br/>a. In the 352 children admitted with convulsions, apparent life-threatening events and whooping cough were not retinal haemorrhages caused by these complaints. The application of Maltreatment protocol led to the final diagnosis of shaken baby syndrome in 2 cases with retinal haemorrhage. <br/><br/>b. The presence of retinal haemorrhages in a child under two years who has presented convulsions, apparent life-threatening events and whooping cough an in-depth investigation was carried out in order to rule out maltreatment, because these pathologies can not be categorized a priori as a cause of retinal haemorrhages.<br/><br/>c. An apparently unprovoked seizure and idiopathic apparent life-threatening events need to undertake a funduscopic examination to rule out retinal haemorrhages. The finding of retinal haemorrhages should trigger further studies in order to rule out child abuse. In our study we did not find any child with cough and retinal haemorrhages, therefore not considered necessary to realize a funduscopic examination on these children. </i>

Keywords

Tos ferina; Convulsions; Hemorràgies retinianes; Maltractament infantil

Subjects

616.1 - Pathology of the circulatory system, blood vessels. Cardiovascular complaints

Knowledge Area

Ciències de la Salut

Documents

AICB_TESIS.pdf

477.3Kb

 

Rights

ADVERTIMENT. L'accés als continguts d'aquesta tesi doctoral i la seva utilització ha de respectar els drets de la persona autora. Pot ser utilitzada per a consulta o estudi personal, així com en activitats o materials d'investigació i docència en els termes establerts a l'art. 32 del Text Refós de la Llei de Propietat Intel·lectual (RDL 1/1996). Per altres utilitzacions es requereix l'autorització prèvia i expressa de la persona autora. En qualsevol cas, en la utilització dels seus continguts caldrà indicar de forma clara el nom i cognoms de la persona autora i el títol de la tesi doctoral. No s'autoritza la seva reproducció o altres formes d'explotació efectuades amb finalitats de lucre ni la seva comunicació pública des d'un lloc aliè al servei TDX. Tampoc s'autoritza la presentació del seu contingut en una finestra o marc aliè a TDX (framing). Aquesta reserva de drets afecta tant als continguts de la tesi com als seus resums i índexs.

This item appears in the following Collection(s)