Valor pronóstico de la expresión tumoral de marcadores embrionarios y restadificación molecular ganglionar en el carcinoma de pulmón no célula pequeña

Author

Macía Vidueira, Ivan

Director

Capellá, G. (Gabriel)

Moya Amorós, Juan

Date of defense

2016-04-05

Pages

349 p.



Department/Institute

Universitat de Barcelona. Departament de Ciències Clíniques

Abstract

Antecedentes e hipótesis. Los actuales métodos de estadificación clínica del carcinoma de pulmón no célula pequeña (CPNCP) no predicen adecuadamente la estadificación patológica de la neoplasia. La expresión anómala en tejido tumoral de marcadores moleculares embrionarios puede tener utilidad pronóstica en pacientes con CPNCP intervenidos quirúrgicamente con intención radical. La expresión de dichos marcadores moleculares en ganglios linfáticos torácicos puede indicar la existencia de células tumorales en los citados ganglios y ayudar a una mejor estadificación del tumor resecado. Objetivos. Determinar la concordancia entre la estadificación clínica y la patológica en pacientes con CPNCP tratado quirúrgicamente con intención radical. Determinar el valor pronóstico de la expresión de marcadores embrionarios en muestras tumorales y de la estadificación molecular ganglionar en estos mismos pacientes. Población. Estudio clínico: 176 pacientes afectos de CPNCP estadificados y operados. Estudio tumoral: 129 muestras de tumor primario de 102 pacientes operados de CPNCP con intención radical y 27 muestras de pulmón normal. Estudio ganglionar: 349 ganglios de 76 pacientes operados con intención radical (60 pN0, 16 pN1), 27 ganglios de 7 pacientes pN2 y 25 ganglios normales. Métodos. Se evaluó la expresión de CEACAM5, FGFR2b, FRS2, MYCN, SFTPC, SHH, SHP2 y SOX17 en tumor y CEACAM5, FGFR2b y SHP2 en ganglios, mediante RT-qPCR de mRNA. Estadística: la concordancia se determinó fundamentalmente mediante el índice kappa. Para los estudios tumoral y ganglionar: chi-cuadrado, pruebas no paramétricas, curvas Kaplan Meier, test log-rank y regresión de Cox, logística binaria u ordinal. Resultados. Estudio clínico. Concordaron 102 casos (58%), índice kappa 0,54 (0,44-0,63). La estadificación quirúrgico-patológica validó la cirugía en 145 casos (82%), 21 (12%) fueron IIIA N2 y 10 (6%) IIIB-IV. Estudio tumoral. Respecto el pulmón normal, CEACAM y MYCN presentaron mayor expresión tumoral (p<0,05), FGFR2b similar expresión y FRS2, SFTPC, SHH, SHP2 y SOX17 menor expresión (p<0,05). La infraexpresión tumoral de SFTPC se asoció a un riesgo de recidiva 7,3 (1,3-40,9) veces superior y un riesgo de mortalidad 4,9 (1,04-23,2) veces superior. La infraexpresión tumoral de SHP2 presentaba menor tiempo libre de enfermedad (TLE) y supervivencia global (SG) (p=0,055). La sobreexpresión de FGFR2b ó SHH presentaba mayor TLE/SG (p<0,05; SG SHH p=0,07). La combinación de marcadores no aportó información adicional. Estudio ganglionar. Se evidenció una mayor expresión tumoral y en pulmón normal de CEACAM5, FGFR2b, SFTPC y SHP2, respecto el ganglio normal. Mediante la combinación de CEACAM5, FGFR2b y SHP2 se reclasificaron 219 (63%) de los 349 ganglios analizados y se restadificaron a molecular positivo 68 pacientes (89%): 53 pN0 (88%) y 15 pN1 (94%). Las curvas del TLE/SG mostraban una discreta peor evolución de los pacientes molecular positivo (p>0,05). Conclusiones. En neoplasia de pulmón resecable, la concordancia entre la estadificación clínica y la quirúrgica-patológica es moderada sin que afecte a la indicación quirúrgica. La infraexpresión tumoral de SFTPC se asocia a un peor pronóstico de forma independiente de las variables clínico-patológicas convencionales. La restadificación molecular basada en los niveles de expresión en ganglio de los marcadores embrionarios CEACAM5, FGFR2b y SHP2 no aporta información clínica adicional relevante.


Background and hypothesis. Clinical staging methods for non-small cell lung cancer (NSCLC) do not adequately predict pathological staging. The anomalous expression of embryonic molecular markers in tumour tissue may have prognostic value in patients with NSCLC. In thoracic lymph nodes, expression of these markers may indicate the presence of cancer cells and thus improve staging. Objectives. To determine agreement between clinical and pathological staging. To determine the prognostic value of expression of embryonic markers in tumour and nodal tissue samples. Population. Concordance study: 176 patients who underwent surgery for NSCLC with pre- and post-operative staging. Tumour study: 129 primary tumour samples from 102 patients with surgically-treated NSCLC (99% R0) and 27 lung samples. Lymph node study: 349 lymph node samples from 76 surgically-treated patients (R0: 60 pN0, 16 pN1), 27 samples from 7 pN2 patients, and 25 healthy samples. Methods. Expression of the following markers was evaluated by mRNA RT-qPCR assay: CEACAM5, FGFR2b, FRS2, MYCN, SFTPC, SHH, SHP2, and SOX17 in the tumour and lung samples and CEACAM5, FGFR2b and SHP2 in nodal tissues. Statistical analyses included kappa index, chi-squared tests, non-parametric tests, Kaplan Meier curves, log-rank and Cox regression tests, and binary or ordinal logistic regression. Results. Clinical study. Clinical and pathological staging agreed in 102 of 176 patients (58%) [kappa index, 0.54 (0.44-0.63)]. Surgical-pathological staging validated the surgical approach in 145 cases (82%); the remaining cases were classified as stage IIIA N2 (21 cases; 12%) and IIIB-IV (10 cases; 6%). Tumour study. Underexpression of SFTPC in the tumour sample was associated with a 7-fold (7.3; 1.3-40.9) greater active risk of recurrence and a nearly 5-fold (4.9; 1.04-23.2) greater risk of death. Underexpression of SHP2 was associated with a shorter disease-free survival interval (DFS) and overall survival (OS) (p=0.055). Overexpression of FGFR2b or SHH was associated with longer DFS and OS (p<0.05; for SHH, p=0.07 for OS). Combining markers did not provide any additional information. Lymph node study. The evaluation of lymph nodes based on the combined data for CEACAM5, FGFR2b and SHP2 resulted in re-classification of 219 out of 349 (63%) nodes; 68 patients (89%) were restaged as molecular-positive, as follows: 53 pN0 (88%) and 15 pN1 (94%). The course of disease was slightly worse in these molecular-positive patients (DFS/OS, p>0.05). Conclusions. Concordance between clinical and surgical-pathological staging is moderate, without affecting the surgical indication in most cases. Underexpression of SFTPC in tumour samples was independently associated with worse prognosis. Molecular restaging based on expression of CEACAM5, FGFR2b and SHP2 in lymph node tissues did not provide any additional relevant clinical information.

Keywords

Tumors; Tumores; Tumors; Diagnòstic molecular; Diagnóstico molecular; Molecular diagnosis; Cirurgia toràcica; Cirugía torácica; Thoracic surgery

Subjects

616 - Pathology. Clinical medicine

Knowledge Area

Ciències de la Salut

Documents

iIMV_TESIS.pdf

13.08Mb

 

Rights

L'accés als continguts d'aquesta tesi queda condicionat a l'acceptació de les condicions d'ús establertes per la següent llicència Creative Commons: http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/
L'accés als continguts d'aquesta tesi queda condicionat a l'acceptació de les condicions d'ús establertes per la següent llicència Creative Commons: http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/

This item appears in the following Collection(s)